Bạn có nghĩ rằng đã đến lúc đề ra việc xây dựng một tấm bia/tượng đài xứng đáng, nhằm lưu niệm sự kiện thuyền nhân, giải toả nỗi hận lớn của hàng triệu người phải rời quê hương, đồng thời cũng là tấm bia/tượng đài vinh danh mấy thế hệ cộng đồng người Việt trong sự ngiệp xây dựng thành công cuộc sống phồn vinh khắp nơi, làm vẻ vang dân tộc Việt trên trường quốc tế. Đây là việc chung của đồng bào trong và ngoài nước.

Bạn có khi nào nghĩ rằng một khi đảng cộng sản chủ động đề ra những sáng kiến có ý nghĩa sâu sắc, như thực hiện một cuộc cầu siêu và cầu kinh chung cho mọi vong linh người Việt chết trong thời chiến, không phân biệt ở bên nào, cùng lo chung cho anh chị em thương binh ở mọi phía, cùng chăm lo các nghĩa trang quân đội không phân biệt, thì tự nó sẽ khơi dậy tình đoàn kết, tin cậy và thương yêu nhau và ý chí thống nhất dân tộc, biến thành sức mạnh hùng hậu vô tận về tinh thần, vật chất, tiền của và chất xám cho sự nghiệp xây dựng đất nước với tốc độ cực lớn không thể lường hết. Bạn có thấy kiểu kêu gọi một chiều, trịnh thượng, ra nghị quyết theo kiểu chiêu hồi và ban ơn như nghị quyết 36 chỉ lôi kéo được một số kẻ hám danh lợi, tầm thường về tài năng, nhân cách!

VIII. Về tôn giáo, bạn thấy nên chăng, Đại hội X khuyến cáo nhà nước và đảng thành tâm từ bỏ quan điểm giáo điều mác-xít đối lập mọi tôn giáo với triết thuyết vô thần, thật sự tôn trọng tự do tôn giáo, không thể để cho chính phủ các nước khác và các tổ chức quốc tế tiếp tục bênh vực quyền tự do tôn giáo của đồng bào Việt nam ta. Đảng nên nghe và làm theo những yêu cầu chính đáng của các vị lãnh đạo Phật giáo, Tín lành, Hoà hảo, Cao Đài và Vatican...mà điều quan trọng nhất là không can thiệp vào công việc nội bộ các tôn giáo, tách hẳn đời sống tâm linh các tôn giáo với cuộc sống chính trị rất trần tục. Cần theo đúng ý kiến xác đáng của Đại lão Hoà thượng Quảng Độ là người theo đạo không làm chính trị nhưng cần có thái độ chính trị rõ ràng ủng hộ dân chủ, chống độc đoán, chống áp bức, chống tham nhũng; cần nhập thế để cứu khổ cứu nạn cho nhân quần chúng sinh, đồng thời phải tách Nhà nước trần tục thế tục với cuộc sống tâm linh của các vị tu hành. Trong chuyến về thăm đất nước đầu năm 2005, Thày Nhất Hạnh cũng đã nói thẳng với thủ tướng Phan Văn Khải trước khi trở về Pháp yêu cầu : từ nay không bắt các vị tu hành tham gia uỷ ban Mặt trận Tổ quốc các cấp, cũng xin đừng bắt các vị phải đóng vai đại biểu Quốc hội, vì đó là những việc trần tục phản tâm linh; cũng đừng ban tặng các nhà tu hành bằng khen, huy chương, huân chương, vì người tu hành lấy tâm linh trong sáng vô tư làm lẽ sống, phần thưởng này nọ chỉ hạ thấp và xâm phạm cuộc sống tâm linh của vị tu hành. [lập tức ban tôn giáo và ban tư tưởng/văn hóa căn dặn báo Nhân dân và Việt nam Thông tấn xã phải “quên’’ ngay 6 đề nghị rất xác đáng và “nguy hiểm” của thày Nhất Hạnh].

IX. Về quan hệ đối ngoại, bạn có biết chăng đã có ý định ở trong đảng ngả hẳn về một bên (nhất biên đảo/y pi–an tao), kết nghĩa thâm giao với nước lớn láng giềng cùng chung chế độ xã hội chủ nghĩa, cùng kiên trì chủ nghĩa Mác – Lê-nin, từ đó giữ định kiến và khoảng cách với các nước “tư bản phương Tây’’? Việc nể nang, chịu sức ép ấy đã dẫn đến những hiệp định không bình đẳng làm mất không ít đất, hơn chục nghìn kilômét vuông hải phận thiêng liêng trong Vịnh Bắc bộ. Bạn có thấy rằng Việt nam nên sớm từ bỏ đường lối phụ thuộc trên đây, thắt chặt quan hệ thân thiết và hợp tác với cả khối dân chủ quốc tế bao gồm: các nước dân chủ trong ASIAN, Nhật bản, Úc, Hoa kỳ, Canada, Liên Âu...(là các nước cổ suý dân chủ và nhân quyền, cũng là các nước viện trợ nhiều nhất và đầu tư lớn nhất vào nước ta, cùng với các tổ chức quốc tế như Ngân hàng thế giới WB và Quỹ tiền tệ quốc tế IMF ). Hướng quan hệ quốc tế cần thiết này vừa dựa theo lý tưởng văn minh, tiến bộ, thuận với các giá trị cao quý của thời đại, vừa thuận với nhu cầu cấp bách của dân tộc cần phát triển hài hoà với tốc độ thật cao, thu hẹp nhanh khoảng cách với các nước láng giềng. Hướng đi này sẽ được các nước trên đây hoan ngênh nồng nhiệt, đồng thời vẫn giữ quan hệ bình thường, bình đẳng, hợp tác với nước láng giềng lớn, còn hạn chế tham vọng bành trướng của họ, vì chính Trung quốc đang buộc phải tự kiềm chế, nín thở qua sông trong khoảng 15 đến 20 năm tới để tập trung phát triển kinh tế và quốc phòng, thu hẹp khoảng cách còn quá xa về mọi mặt với các cường quốc.(năm 2005, Trung Quốc đạt 1 nghìn USD/ năm, Mỹ đạt 26 nghìn USD/năm về PNB).

X. Vấn đề cuối cùng mong được các bạn nêu lên để thảo luận rốt ráo vào dịp Đại hội X là tình hình đã chín cho việc thực thi dân chủ đa nguyên đa đảng ở nước ta. Không thể có, - không ở đâu, không bao giờ - có thể có một nền dân chủ độc đảng. Lẽ ra nền dân chủ đa nguyên đa đảng ở nước ta phải được thực hiện từ 60 năm trước, hay chậm nữa là vào 30 năm trước. Theo thống kê của Liên Hợp Quốc, hiện thế giới đã có 78 nước đã có tự do chính trị đầy đủ của xã hội công dân và 75 nước khác trong đó nhân dân đã được hưởng quyền tự do chưa đầy đủ (còn gọi là xã hội tự do bộ phận, chưa đầy đủ - partly free society ). Việt nam ta hiện tại vẫn chưa có trong danh sách 78 + 75 = 153 nước nói trên, theo thống kê về quyền tự do chính trị, mà tiêu biểu là quyền tự do tư tưởng, tự do lập hội, tự do báo chí, tự do bầu cử. Về quyền tự do và nhân phẩm con người, Việt nam cùng Myanmar đứng cuối bảng ở châu Á, kém tất cả các nước châu Mỹ kể cả Nam Mỹ, chỉ hơn vài nước châu Phi như Sénégal, Nigeria, Dimbabuê, kém xa Nam Phi, kém cả Irak vừa thực hiện cuộc bầu cử đa đảng.

Giáo sư Trần Văn Hà hiện là uỷ viên đoàn chủ tịch Mặt trận tổ quốc cho rằng xã hội Việt nam không phải chỉ là xã hội không dân chủ, độc đoán, mà phải nói thật ra là một xã hội toàn trị (totalitarisme), nghĩa là không có được một chút tự do cá nhân nào, trẻ em khi sinh ra, vào mẫu giáo, đi học, lên đại học, đi làm, về hưu cho đến chết, mọi suy nghĩ và hành động nhất nhất đều phải theo chỉ thị, khuôn mẫu, điều kiện hóa của đảng cộng sản. Nỗi nhục này do ai? do từ đâu? chỉ là do đảng cộng sản.

Bạn có nghĩ rằng khi “quốc nhục’’ mất tự do công dân trong xã hội được xoá bỏ thì nước ta sẽ có một bước nhảy vọt kỳ diệu gấp nhiều lần khi tự do kinh tế và thị trường được thay thế cho thời bao cấp nghèo khổ và thiếu thốn cách đây gần 20 năm. Các nhân tài đích thực về mọi mặt sẽ được xã hội, nhân dân tuyển chọn (không phải như hiện nay một nhóm người thấp kém lựa chọn những người cũng thường là thấp kém để họ dễ sai khiến), luật pháp sẽ được áp dụng công bằng, “quốc nạn’’ tham nhũng bị khống chế và giảm thiểu. Chính vì lẽ ấy mà gần đây các trí thức tiêu biểu của nước ta đều lên tiếng công khai đòi chuyển từ chế độ độc đảng sang đa nguyên đa đảng, như Hoàng Tùng, Đặng Quốc Bảo, Trần Văn Hà, Phan Đình Diệu, Lê Đăng Doanh, Đặng Văn Việt, Cao Huy Thuần, Dương Trung Quốc, Lê Hồng Hà, Nguyễn Thanh Giang, Hoàng Tiến, Trần Khuê, Phương Nam... chỉ nêu một số nhân vật tiêu biểu. Đại hội X bỏ qua yêu cầu cấp bách này sẽ gánh chịu trách nhiệm nặng nề trước lịch sử, và bộ chính trị khoá IX - cùng 2 thái thượng hoàng của nó, ra sức ngăn cản việc lớn ấy chỉ tự lộ mặt bảo thủ cực đoan đến mê muội, ngàn năm không xoá được vết nhơ. Lại thêm 5 năm của đất nước bị lãng phí!

Bạn có tin rằng thực hiện dân chủ và tôn trọng nhân quyền, thực thi bầu cử dân chủ đa nguyên đa đảng theo tiêu chuẩn quốc tế phổ cập, một cục diện chính trị, kinh tế, văn hoá tư tưởng hoàn toàn mới sẽ xuất hiện, đưa Việt nam hoàn toàn hoà nhập với loài người tiến bộ, thống nhất hoàn toàn dân tộc ta trong và ngoài nước, đưa Việt nam vào kỷ nguyên mới.

Bạn có nhận thấy với những quyết sách được gợi ý trong 10 câu hỏi trên đây, Tổ quốc Việt nam ta sẽ sớm cất cánh, mở mặt mở mày, mọi tiềm lực được giải phóng, vì cuộc sống ấm no, phồn vinh cho toàn dân hiện tại và các thế hế tiếp theo.

Kết luận:
Mười điều gợi ý trên là tổng hợp những suy nghĩ tâm huyết mà tôi thu thập được, từ bậc lão thành đến tuổi trẻ học sinh, sinh viên, từ các bậc tu hành, từ người trong đảng CS và ngoài đảng. từ trong nước ra ngoài nước, từ các bạn dân chủ và nhà báo Pháp, Anh, Đức, Mỹ, Úc, Nhật, Canada...

Tôi chân thành mong thư này đến được tay các bạn kịp các đại hội đảng cấp tỉnh, thành phố, đại hội đảng các cơ quan trung ương, đại hội đảng toàn ngành Quân đội nhân dân, Công an nhân dân... cũng như đến cuộc họp lần thứ 13 của Ban chấp hành trung ương đảng đầu năm 2006 và đến cuộc Đại hội toàn quốc lần thứ X vào quý 2 năm 2006.

Tôi mong tuổi trẻ trong nước cũng như ngoài nước, các cựu chiến binh, cán bộ, đảng viên, đoàn viên và anh chị em ngoài đảng CS nhiệt tình tiếp tay để 10 câu gợi ý nêu trên trở thành những đề tài trao đổi, bàn cãi, tranh luận trong xã hội, vào dịp mừng năm mới 2006 và chào đón năm Bính Tuất đầy hứa hẹn. Các bạn hãy nhân bản - photocopy, và truyền qua mạng internet để phổ cập rộng lá thư này ; một dấn thân đáng quý!

Việc làm, chính kiến chuẩn xác từ suy nghĩ, trí tuệ và tâm huyết ngay thật, độc lập của chính bạn sẽ là viên gạch quý xây dựng tương lai đất nước.

Hãy tin ở lẽ phải, ở chính mình, ở dân tộc, ở thời đại !

Xin chân thành cám ơn các bạn, và kính chúc các bạn năm mới 2006 và năm Bính Tuất dồi dào sức khoẻ, nhiều may mắn và hạnh phúc.

BÙI TÍN, Paris, ngày 26 tháng 12 năm 2005